6 juli 2009

Donkere wolken na de zomervakantie?


Dit is mijn laatste weblog voordat het zomerreces begint; vanaf half augustus komen we weer langzaam in de lucht. Vorig jaar heb ik u gedurende de zomer nog uitgedaagd om een weblog op mijn site te plaatsen. Helaas bleven uw reacties uit, vandaar dat we deze zomer – net als Jan Wietsma – gewoon even op slot gaan. Dat doe ik wel op een moment dat ik mij enigszins zorgen maak: over de economie en hoe het nu verder moet. De crisis is nog duidelijk niet voorbij en alhoewel er door diverse mensen al de eerste tekenen van herstel worden gezien, geloof ik dat nog niet. Of, zoals laatst iemand tijdens het uitbuiken van een goede maaltijd vroeg, ‘Merk jij nou al iets van die crisis?’. Nee, persoonlijk niet, maar als ik naar onze klanten kijk, dan zien we daar toch een aantal schrijnende gevallen. Ik ben van nature geen doemdenker, maar nu ben ik er van overtuigd dat we de echte crisis nog steeds niet hebben gehad; de echte pijn moet nog komen. Sommigen zeggen dan: ‘Joh, wij zijn hier Amerika niet.’ Nee, in Nederland zijn we koploper op het gebied van hypotheken, vaak gefinancierd door middel van een beleggingshypotheek of aflossingsvrij! En om het dan nog gekker te maken: we hebben natuurlijk de overwaarde van het pand gebruikt om die verbouwing van de keuken mee te financieren. Het is serieus niet te hopen dat het hier misgaat met de hypotheekmarkt, anders komt er een opstand in de Vinex-wijken.

We vierden laatst ook het feit dat we met zijn allen onze huidige rijkdom hebben te danken aan het aardgas wat we nog steeds oppompen. Echter, de voorraden slinken en we willen dan wel de rotonde voor het gas in Europa worden, maar dan ben je alleen nog maar distributeur en geen producent meer. En iedereen weet dat je dan gewoon veel minder verdient. Hoe zou Nederland eruit gezien hebben zonder al dat gas, waren we dan toch overgegaan op kernenergie of zouden we veel sneller dan nu alternatieve energiebronnen hebben aangewend? Vraag die blijft spelen is wat we gaan doen met de laatste opbrengsten van het gas: nu uitgeven of toch maar sparen voor de toekomst?

Don Tapscott noemde het enkele weken geleden geen crisis, maar een overgangsfase naar een nieuwe wereld. Grote woorden, maar we staan met zijn allen wel voor een groot aantal uitdagingen. Twee weken geleden bezocht ik een seminar van ABN-AMRO over de toekomst en die kwamen tot dezelfde conclusie als Tapscott: er komen een aantal zeer grote ontwikkelingen aan. In hun rapport noemden zij 7 belangrijke ontwikkelingen:

1. Economie: krimp, gevolgd door lagere groei en creative destruction;
2. Demografie: vergrijzing, groei buiten Europa, urbanisatie;
3. Globalisering en het Verre Oosten: The World goes Pacific;
4. Natuur en milieu: kwaliteit van onze leefomgeving onder druk;
5. Voedsel, energie en materialen: no more plenty;
6. ICT: anders organiseren;
7. Maatschappelijk-economische attitude: naar duurzame gretigheid.

Dit zijn ongeveer dezelfde ontwikkelingen die ook Tapscott schetst.


Het meest opvallende vind ik de sheet (sheet 9) die Tapscott toont over de demografische verschillen tussen landen als Italiƫ, de VS en Japan versus China, India en Iran. Zet daar maar het plaatje van Nederland bij:




En dan lijken wij wel heel erg sterk op een land als Italiƫ en het vervelende is: daar kunnen we nu niet snel even iets aan doen. Wij krijgen de vergrijzing dubbel en dwars voor onze kiezen.

Er zijn natuurlijk wel oplossingen voor dit probleem. Tapscott heeft het over het opnieuw opbouwen van onze samenleving op basis van: innovatie, samenwerking, openheid, zelforganisatie, integriteit, onderlinge afhankelijkheid en duurzaamheid. Die lijken nog wel vaag, maar het antwoord op de grote vragen die er liggen zijn ook niet eenvoudig. Vraag is ook wat we er mee gaan doen?

Terug naar het seminar bij ABN-Amro. Nadat de bovenstaande 7 ontwikkelingen waren gepresenteerd, verwachte ik een felle discussie over hoe wij naar de toekomst deze problemen gingen oplossen. Helaas was dat niet het geval. We werden getrakteerd op een oud sporter die even zijn verhaal mocht doen. Kortom, we dronken een glas, we deden een plas en alles bleef zoals het was.

Terug van de hoge gedachtes en de langetermijnvisie naar de realiteit van vandaag. We gaan met zijn allen met vakantie. Maar na de vakantie zijn onze problemen niet weg; ik ben bang dat ze alleen maar nog dieper en heftiger zullen zijn. Veel organisatie hebben de broek het afgelopen jaar weten op te houden, maar het vet is er vanaf. De orderportefeuilles zijn leeg en ik ben bang voor massaontslagen. We kunnen iets in het leven roepen als deeltijd-WW, maar dat is natuurlijk gewoon een schijnoplossing.

Ik hoop dat ik verschrikkelijk ongelijk krijg en dat we na de zomer met elkaar de draad weer gaan oppakken. Maar als we dan weer de wind in de zeilen krijgen, wordt het belangrijk om het initiatief te nemen om de echte problemen die voor ons liggen op te lossen.

Ik wens u allen een goede en wijze vakantie toe. Ik ga voor u aan de slag met een boekje over digitaal factureren en dan zien wij elkaar ergens half augustus weer.

Fouk

Geen opmerkingen: