De perfecte storm

Wie het accountancynieuws de laatste maanden heeft gevolgd, kan maar tot één conclusie komen: Het beroep staat maatschappelijk ernstig ter discussie. In een low-trust society, waar een ieder snakt naar zekerheden, laat de accountant steken vallen. Of, zoals ik laatst iemand hoorde zeggen “de accountant is van zijn sokkel gedonderd, maar de vraag is meer of hij er überhaupt ooit op heeft gestaan”.

Signalen zijn er te over. Zo sprak ik de afgelopen maanden meerdere malen voor groepen accountants. Wat mij opviel was dat dit passieve groepen waren, die soms zelfs een beetje boos leken op alles en iedereen, behalve zichzelf. Kleine kantoren wijzen met plezier naar de grote kantoren, die in hun ogen alles fout doen. De uitkomsten van de recente kwaliteitstoetsingen van kleine kantoren, was daarentegen ook niet om over naar huis te schrijven. Om de situatie nog wat te verergeren, staat de accountancymarkt onder druk. Hoewel veel accountantskantoren geen haast lijken te maken met het publiceren van hun cijfers, krijg ik signalen, dat de markt verder krimpt. KPMG heeft recentelijk drastische maatregelen in de organisatie aangekondigd en er volgen waarschijnlijk meer kantoren. Ook in het accountancy-onderwijs is de druk voelbaar. Onlangs was ik betrokken bij een aantal onderwijsprojecten en daar bemerkte ik dilemma’s over de ooit verzonnen regels enerzijds en het opleiden van goede accountants anderzijds. Data-analyse staat nergens in de eindtermen van de accountancy-opleiding, levert dus niets op en staat dientengevolge ook niet hoog op het prioriteitenlijstje. En ik bemerk een politieke terughoudendheid om de opleidingen te veel te vernieuwen. Kortom, we dopperen stuurloos rond. Het roer moet om, anders blijven we hangen in deze ‘perfecte storm’:


“A "perfect storm" is an expression, that describes an event where a rare combination of circumstances will aggravate a situation drastically. The term is also used to describe an actual phemonenon, that happens to occur in such a confluence, resulting in an event of unusual magnitude.”


Als ik de boodschap over het naderend onheil vertel, hoor ik vaak het verhaal, dat we als beroepsgroep toch al ontzettend veel doen, zoals PKI.....eeeuh....PKI. Uiteraard is een verplichte educatie rondom het thema ‘Professioneel Kritische Instelling’ nuttig. Maar laten we eerlijk zijn. Dit wordt door velen toch een beetje als verplicht nummer gezien. Het aanwijzen van het thema ‘PKI’ als verplichte educatie brengt ons overigens een nieuw fenomeen. Onderwijsaanbieders van accountancy-opleidingen hebben het moeilijk. Of het nu komt door de 12 PE punten die een training ‘PKI’ opleveren in combinatie met de weerzin van accountants om meer dan de verplichte 40 PE-punten per jaar te halen of door het kostenbewustzijn van de kantoren? Maar wat gaan de accountants doen als deze verplichte educatie is gevolgd? Een plan van aanpak van de NBA hierover, is door de politiek netjes terzijde geschoven. Maar wat nu? Wordt de focus gelegd op het MKB of maakt de NBA een nieuw en verbeterd plan over permanente educatie?
 
Mijn boodschap is helder. We moeten uit deze perfecte storm geraken. Daar is stuurmanskunst en leiderschap voor nodig. Geen politiek gekrakeel, geen struisvogelgedrag en geen eigenbelang. Dat zorgt er namelijk alleen maar voor, dat we langer in de storm blijven hangen. De weg uit de storm zal ‘collateral damage’ opleveren. Dat is helaas een feit. Maar bedenk wel, hoe langer we treuzelen, des te groter de schade zal zijn. De beroepsorganisatie, de kantoren en de opleiders moeten mijn inziens de handen ineen slaan en een echt Plan van aanpak voor de toekomst van het beroep maken. Dat behelst een visie voor zowel de korte als voor de lange termijn, waarbij ik drie steekwoorden zie: specialisatie, educatie en transparantie.


Specialisatie is belangrijk, omdat de omgeving waarin wij opereren, steeds complexer wordt. De accountant is niet langer de breed opgeleide financiële alleskunner. In de dagelijkse praktijk blijkt steeds vaker, dat hij niet meer mee kan komen met zijn gesprekspartners en klaarblijkelijk blind spots heeft. Specialisatie is ook nodig, omdat het gereedschap van de accountant zal moeten veranderen. Een verbandscontrole in the Cloud? Hoe doe je dat dan? 


Educatie is belangrijk, want dit volgt direct uit de noodzaak tot specialisatie. Allereerst zal de accountancyopleiding moeten specialiseren, zodat er geen generieke accountants meer worden opgeleid voor een beroep dat niet meer in die vorm bestaat. Tegelijkertijd moeten de huidige accountants specialiseren om zich in de toekomst staande te kunnen houden. En ik bedoel dan gewoon op hoog niveau, dus met echte examens. Dat is pas permanente educatie!


Tot slot is transparantie belangrijk, omdat niemand meer snapt wat we doen. Als wij bestaansrecht hebben, dankzij het maatschappelijk verkeer, dan zullen we ook open en eerlijk moeten communiceren met het maatschappelijk verkeer. Dus een accountantsverklaring, die gewoon duidelijk de vinger op de zere plek legt. Hier zie ik ook een rol weggelegd voor maatschappelijke managementletters die de NBA kan opstellen als er trends in de branche zichtbaar zijn, die vragen om een visie vanuit de hoek van de accountants. 


Nu mist u misschien de ‘politiek’ in mijn verhaal. Dat klopt! Verandering moet plaatsvinden vanuit het beroep en niet vanuit regeltjes die noodgedwongen gevolgd moeten worden. De politiek moet irrelevant gemaakt worden. De nieuwe accountant treedt veel krachtiger op en bepaalt daarmee de politieke agenda in plaats van andersom.


Tuacc is altijd bereid om mee te werken aan een echt plan voor de toekomst voor de accountancy. Wij hebben een top- 7 van actiepunten opgesteld, die elders in de nieuwsbrief staan. We hebben wel één belangrijke randvoorwaarde. Er moet echt gewerkt wordt aan de toekomst van het beroep!


De perfecte storm was mijn bijdrage aan de eerste #tuacc nieuwsbrief, inschrijven voor de nieuwsbrief kan hier http://eepurl.com/g692Y