Don’t be evil

Ik heb veel reacties gehad op mijn laatste blog. Ook bezorgde reacties, of ik geen last had van een voorjaarsdepressie of zo. Maakt u zich geen zorgen: het gaat echt goed met mij, maar ik was knap chagrijnig van de laatste ontwikkelingen in de accountancy. En nu, na een korte offline vakantie naar de zon, ben ik weer helemaal opgeladen. Lekker veel niets gedaan, veel niet zakelijk gelezen en even 100% focus op het gezin. Maar naar het einde van de vakantie toe, na twee delen van Game of Thrones te hebben gelezen (1600 bladzijdes), was ik een beetje door mijn geplande leesvoorraad heen. Toen ik even op mijn iPad aan het grasduinen was naar wat leesbaars, stuitte ik ineens op een boek wat ik vermoedelijk een jaar geleden had gedownload. Dat gaf mij een aantal antwoorden op de vragen die juist nu in de accountancy spelen. De naam van het boek is ‘Don’t be evil’ en het is uitgegeven door het Verkennings Instituut Nieuwe Technologie (VINT), een onderdeel van dienstverlener Sogeti. Het boek gaat in op het vraagstuk hoe we nu verder moeten na de crisis, die toch vooral een vertrouwenscrisis was. Gaan we verder op de bestaande weg en denken we dat alles weer zo wordt als vroeger? Of durven we echte, grote stappen te zetten en het kwaad (evil) dat zorgde voor de vertrouwenscrisis uit onze systemen te verbannen en zo te komen tot een betere en meer duurzame samenleving? De metafoor die de auteurs gebruiken ‘don’t be evil’ is afkomstig van Google, die dit gebruikt binnen haar organisatie. Google wil geen evil organisatie zijn, omdat ze snappen dat hun businessmodel vooral gebaseerd is op vertrouwen. Als Google op de verkeerde manier zou omgaan met alle informatie die zij over ons heeft, dan zullen gebruikers Google massaal de rug toe keren. En is het bij accountantskantoren niet hetzelfde laken een pak? Ons businessmodel is ook gebaseerd op (maatschappelijk) vertrouwen en het gaat zelfs zover, dat dit vertrouwen wettelijk is vastgelegd. Echter, indien dit vertrouwen geschaad wordt door laakbaar gedrag, kan het ook zo zijn dat het maatschappelijk verkeer het vertrouwen verliest en ons beroep dus ook eindig is.

Renaissance

Don’t be evil gaat er vanuit dat je bij je handelen geen schade toebrengt aan de maatschappij en dat je daar ook transparant over bent. Volgens mij noemen wij dat ‘eer van de stand’. Dat betekent naar mijn mening dat je dus ook niet de randen van de wetgeving gaat opzoeken of deze te veel naar eigen inzicht gaat invullen. Het is dus tijd dat we het evil uit ons beroep gaan laten verdwijnen. Jules Muis stelde in zijn blog op accountant.nl een renaissance van het accountantsberoep voor. Om, in zijn woorden, het beroep van de bovenkant van de trap af schoon te vegen. Hoe? Om te beginnen door alle accountants een verklaring te laten ondertekenen met de bijgaande tekst:

Ik, [naam, functie], ben van [datum] tot op heden werkzaam (geweest) bij [naam kantoor]. En verklaar hierbij dat mij uit mijn verbonden werkzaamheden van de afgelopen tien jaar geen mogelijke kwade zaken bekend zijn (anders dan de zaken hieronder gesteld) [doorhalen indien niet van toepassing] die de reputatie van mijn kantoor belangrijk in gevaar kunnen brengen.

Getekend,

[naam]

Ik heb deze verklaring, met een kleine aanvulling, zonder aarzeling ondertekend.

Ik, Fou-Khan Djeh Tsang, voorzitter raad van bestuur, ben van 1 oktober 2006 tot op heden werkzaam bij Alfa Accountants en Adviseurs. En verklaar hierbij dat mij uit mijn verbonden werkzaamheden van de afgelopen jaren geen mogelijke kwade zaken bekend zijn die de reputatie van mijn kantoor dan wel het accountantsberoep belangrijk in gevaar kunnen brengen.

Getekend,

Wageningen, 24 april 2014

Helaas moet ik constateren dat nog geen enkele andere bestuurder of accountant het aandurft om deze verklaring in te vullen. U ziet ook dat ik hem heb aangevuld, want we denken aan het hele beroep en niet alleen aan ons eigen kantoor. Vandaar de toevoeging “dan wel het accountantsberoep belangrijk in gevaar kunnen brengen.”

Governance

En na het invullen van de bovenstaande verklaring gaan we er ook voor zorgen dat de governance van de kantoren eens een beetje op orde komt. Het is natuurlijk niet uit te leggen dat bij een aantal grote accountantskantoren de RvC of RvT bestaat uit eigen partners. Dat is extern toezicht van een niveau van ‘Wij van WC-eend adviseren WC-eend’. Hoe kun je als kantoor nu bij klanten opmerkingen maken over governance terwijl je eigen governance een lachertje is? In een discussie van de afgelopen tijd zei een accountant tegen mij: ‘Nou, die commissarissen hebben ook zitten slapen voor de crisis hoor. En moeten die nu toezicht gaan houden?’ Maar ja, had de accountant de commissarissen dan niet eens een keer moeten wijzen op hun verantwoordelijkheden? En laten wij het als accountantskantoren dan eens een keer anders doen. Niet weer terugvallen op the old boys-netwerk, maar spannende commissarissen kiezen. Een paar krachtige vrouwen benoemen die al dat accountantstestosteron een beetje kunnen intomen. Nee, het accountantsberoep zou hier toch het voorbeeld moeten geven naar de toekomst toe.

28 mei

28 mei aanstaande houdt de NBA een discussie over dit alles. Laten we het niet bij een discussie houden, maar die dag ook gelijk tot actie overgaan. We tekenen collectief de verklaring van Muis, we kondigen daadkrachtige stappen aan om het beroep te gaan hervormen. Ja, een echte renaissance; wedergeboorte van het mooiste beroep. U heeft het door: ik ben weer helemaal de oude.